3 vragen aan Shanna Chatterjee

in

Shanna is de regisseur van Het Stoere Prinsesje. Ze koesterde al langere tijd de wens om deze kleutervoorstelling te maken, omdat ze het van groot belang vindt dat kinderen vanaf een jonge leeftijd verhalen lezen en beelden te zien krijgen die divers zijn. Beelden en verhalen waarin ze zich kunnen herkennen. Het is, volgens Shanna, de perfecte tijd voor het ontwikkelen van nieuwe sprookjes over kinderen van nu. 

Kun je ons meenemen in het creatieve proces van het omzetten van een boek naar kleutervoorstelling? Welke uitdagingen en hoogtepunten kwamen daarbij kijken?

“Voor de bewerking van het boekje van Louis van Beek moest ik eerst nagaan hoe we zijn teksten zouden integreren in een voorstelling. Daarna heb ik bekeken welke momenten ik spannend, grappig of mooi vond om meer op in te zoomen. Dat waren bijvoorbeeld de uil, de stad en de dieren in het bos. Daar heb ik vervolgens zelf teksten voor geschreven of met Elout (poppen) en Annelies (decor en kostuums) bedacht dat het een groots en impactvol beeld moest worden. Met Rik (compositie) heb ik veel gesprekken gehad over alle muziekthema’s, bijvoorbeeld een thema voor Daantje of bijzondere sferen zoals het bos of de stad die meteen voelbaar moeten zijn in klanken.

Een uitdaging in dit geheel was bijvoorbeeld: Hoe krijg je alle rijm van Louis uit het boek makkelijk en lekker in de voorstelling? En hoe combineer je die met de concrete dialogen of de liedteksten die ik geschreven heb? Hoe zorg je dat dat een goed en kloppend geheel wordt?

Het zijn héél véél keuzes die je als bewerker en schrijver moet maken, maar met het team kwamen we ontzettend snel bij elkaar met alle ideeën.”

Waar kijk je het meest naar uit wat betreft de voorstelling, of wat is je favoriete moment?

“Ik vind de samenwerking die ik met iedereen heb gehad ontzettend bijzonder en leuk. Eerst met Louis; wij zitten altijd zo snel op één lijn en daarbij spreken wij altijd elkaars enthousiasme meteen aan waardoor we er allebei nog meer zin in krijgen. Met Rik zijn muziek komt het gevoel echt in de voorstelling. Door de poppen van Elout komt er karakter en kwetsbaarheid in. En Annelies brengt met haar decor en kostuums de magie en het sprookje. De acteurs zijn geweldige mensen. Het is ontzettend knap wat ze kunnen en ze werken zó hard. Als we ’s ochtends het repetitielokaal binnenkwamen en ze zongen alle nummers door, dan genoot ik me suf. De tango die Daantje danst met de uil is ook een van mijn favoriete momenten.”

Wat hoop je dat de jonge kijkers meenemen/gaan oppakken uit de voorstelling? 

“Ik hoop dat kinderen door deze voorstelling voelen dat ze hun eigen pad mogen bewandelen. Je kunt doen wat je ouders van je verwachten, als jij van binnen voelt dat dat bij jou klopt. Maar als je iets anders voelt… dan mag je ervoor kiezen om je eigen weg te gaan. Dat is oké, je bent je ouders niets verschuldigd. En belangrijk: je mag er ook altijd voor kiezen om weer terug te gaan! Ook als je ouders boos zijn dat je niet de weg hebt gekozen die zij wilden. Net als Daantje zegt: zij zijn zij en ik ben ik. Zij mogen boos zijn en ik mag mezelf zijn.” 

Het Stoere Prinsesje is nog maar een paar keer te zien:
12 mei – Podium Mozaïek in Amsterdam
2 juni – Musis & Stadstheater Arnhem

5 vragen aan Rik Eckhardt

in

Rik Eckhardt maakte de muziek voor Het Stoere Prinsesje. Hij is als componist, theatermaker, schrijver en docent een creatieve duizendpoot. Het Stoere Prinsesje is inmiddels de achtste productie waar de tekst en/of regie van Shanna Chatterjee en de muziek van Rik in samenkomen. Lees hier hoe hij te werk is gegaan!

Wat zijn je uitgangspunten geweest bij het componeren van de muziek?
“Omdat het land en de precieze tijd niet helemaal duidelijk wordt in het verhaal, wilde ik dat de muziek ook door verschillende tijden en culturen heen zou gaan. Bovendien wilde ik de representatie waar we met deze productie naar streven ook in de muziek laten doorklinken door stijlen en sferen uit de hele wereld te combineren. Ook wordt Daantje gedurende de voorstelling ouder en daar horen andere geluiden en muzikale structuren bij dan bij de jonge Daantje. Een ander uitgangspunt was dat bijna de hele voorstelling doorgecomponeerd zou worden en dat de muziek een groot deel van het verhaal zou vertellen door liedjes en spoken word.”

Kun je ons een kijkje geven in het proces van het creëren van de muzikale sfeer voor de voorstelling? Zijn er specifieke instrumenten of melodieën die een belangrijke rol spelen?
“Eerst ben ik bij de belangrijkste delen in het verhaal de hoofdthema’s (muzikale structuren die vaker terugkomen) gaan bedenken. Het vertellersthema en de muziek van het bos zijn daar goede voorbeelden van. Ik wilde ook dat deze structuren over en door elkaar heen gezongen konden worden. Dit hoor je als Daan na lange tijd weer terugkomt in het bos. Je voelt daardoor via de muziek dat het verhaal zich heeft ingelost. Muziek, en daarmee de tijd, lopen letterlijk door elkaar heen. De volwassen Daan en het kleine meisje van vroeger zijn elkaar niet vergeten. Ik vind het belangrijk dat we als volwassenen in contact met het kind in onszelf blijven. Kinderen hoop ik het gevoel te geven dat hun open blik naar de wereld klopt bij wie ze zijn en dat ze dit blijven koesteren. Met mijn muziek hoop ik dit invoelbaar te maken voor zowel jong als oud.”

Op welke manier komt de muziek samen met het verhaal en de visuele elementen als decor en kostuums?
“Tijdens het repetitieproces ben ik vrijwel steeds aanwezig geweest. Hierdoor konden Shanna en ook de drie acteurs hun inbreng hebben in muzikale keuzes zoals overgangen, tempi, toonsoorten en sferen. De grote lijnen had ik vooraf voorbereid, maar een groot deel van de muziek heb ik pas gemaakt tijdens het maakproces. Dat kon ook niet anders, want grote delen zijn volledig doorgecomponeerd: spel, beeld, beweging en de muziek zijn daardoor helemaal op elkaar afgestemd. De fijne teksten van Louis en Shanna zijn mede door de vele rijm voorzien van een helder metrum. Sommige muziek schreef zich daardoor bijna vanzelf, dat was heel prettig.”

Zijn er bijzondere uitdagingen geweest bij het componeren van muziek die geschikt is voor alle leeftijden?
“De muziek moet toegankelijk en herkenbaar zijn én ook de spanningsboog van jonge kinderen doorstaan. Dat is inderdaad best een uitdaging! Hoe vaak kun je een bepaald thema terug laten komen voordat het kinderen verveelt? Een andere uitdaging is dat het spannend moet zijn, maar ook weer niet té spannend. De muziek van ‘De Stad’ was daarom best een uitdaging. Daan verlaat haar bekende omgeving van het bos en vertrekt naar de grote stad. De muzikale sfeer van die twee wilden we lijnrecht tegenover elkaar hebben staan. Tegelijkertijd raakt Daan tijdens ‘De Stad’ steeds meer op haar gemak in de anonimiteit van haar nieuwe omgeving, óók dat wilde ik hoor- en voelbaar maken. Aan het eind van het nummer zitten we even in een underground hiphopfeestje. Lekker toch!”

Wat is je favoriete muzikale moment in de voorstelling?
“Het eerste nummer wat ik maakte was ‘Loop verder zonder mij’, de transformatie van kleine Daantje naar grote Daan. Het nummer gaat over afscheid nemen van je kindertijd, maar ook over een poppenspeler en pop die tegen elkaar zeggen: ‘het was een fijne tijd samen, maar nu gaan we allebei alleen verder’. De dubbele laag in de tekst van Shanna vind ik geweldig. Muzikaal wilden we hier uitpakken met strijkers en alles. Het is een soort anthem geworden, een ode aan de poppenspeler. Shanna heeft altijd gezegd: deze is voor Elout. Later bleek dat Het Stoere Prinsesje de allerlaatste Gnaffel-productie zou gaan worden.”

Heb jij de liedjes al geluisterd? Deze muzikale kleutervoorstelling is nog t/m begin juni 2024 te zien. Bekijk hier de speellijst.

5 vragen aan Annelies Michelle Shakison

in

Annelies Michelle Shakison maakte het decorontwerp voor Het Stoere Prinsesje, onze nieuwe voorstelling voor iedereen vanaf 5 jaar. Poëtische beelden en poppen je mee in het verhaal van prinses Daantje, die op zoek gaat naar haar eigen pad buiten de poorten van het paleis. Een zoektocht langs modderige plassen, wijze uilen en zingende dieren.

Kun je ons iets vertellen over hoe het decor van Het Stoere Prinsesje eruit gaat zien?

“Je zou het uiterlijk van het decor kunnen omschrijven als verantwoord speelgoed met verrassingen voor jong en oud. We bouwen een kasteel, een moderne stad én een bos op het toneel. Het decor bestaat vooral uit hout en veel zachte stofjes. Ik wil het eigenlijk de hele tijd aanraken.”

Hoe ben je tot dit ontwerp gekomen?

“Aan het begin heb ik veel met Shanna Chatterjee (regisseur) gesproken over wat we graag zouden willen zien. Het moest een transformeerbaar beeld worden met verrassingen. Daardoor moest ik meteen denken aan Polly Pocket. Verder wilde ik dat het iets zou zijn dat ik ook graag had willen zien als kind. Het ontwerp heb ik dus eigenlijk ook stiekem een beetje voor mezelf gemaakt.”

Een van de schetsen van het decor

Hoe heeft het thema van inclusiviteit je ontwerpkeuzes voor zowel decor als kostuums beïnvloedt?

“Ons uitgangspunt was vooral dat het decor en de kostuums elementen zouden bevatten van diverse culturen, waardoor iedereen een gevoel krijgt dat het verhaal ook bij jou hoort. In het decor wilde ik dat bijvoorbeeld het paleis niet alleen maar Europees zou zijn en speel ik daarom met vormen van kenmerkende gebouwen uit verschillende landen.”

Hoe verloopt het proces van het vertalen van het creatieve concept naar decorelementen en kostuums?

“Nadat ik inspiratie had verzameld heb ik pas het stuk gelezen. Ik wilde namelijk eerst mijn fantasie de vrijheid geven om een nieuwe wereld te creëren voor Daantje en daarna pas te kijken wat zij nodig heeft om dit stukje van haar verhaal te vertellen. Vervolgens ben ik gaan spelen met vormen in een maquette en heb ik vanuit daar een ontwerp getekend. En vanuit daar ben ik op zoek gegaan naar de juiste materialen.”

Waar kijk je naar uit wat betreft de voorstelling? 

“Ik kijk het meest uit naar de reacties van de kinderen en volwassenen in de zaal. Daarnaast kan ik keer op keer kijken naar de scène met de uil, die is echt prachtig!”

Wil je het decor van Annelies komen bewonderen? Kijk hier waar en wanneer de voorstelling te zien is.

5 vragen aan Louis van Beek, auteur van Het Stoere Prinsesje

in

Louis van Beek schreef het sprookje Het Stoere Prinsesje, op basis waarvan nu bij Gnaffel de gelijknamige voorstelling gemaakt wordt. Hoe is dat voor hem en hoe kwam hij op het idee voor het verhaal? Je leest het hier!

Hoe is het voor jou om van je verhaal een voorstelling gecreëerd te zien worden?

“Helemaal vreemd is het proces niet voor me. Ik schrijf vaker voor theater; ik heb een aantal eigen stukken geschreven en gespeeld, en ook veel stukken vertaald. Maar dit is wel bijzonder: een sprookje dat ik zelf heb bedacht, getransformeerd zien worden in een theatervoorstelling is spannend en geweldig. En dat het nu gemaakt wordt met mensen van kleur vind ik fantastisch en waardevol.”

Op welke manier denk je dat het belangrijk is voor kinderen om diverse personages te zien in de verhalen die ze lezen en zien?

“De wereld is divers, dat is een gegeven. Laten onze verhalen, onze voorstellingen, onze kunst dat ook zijn. Dat zijn we aan onszelf en aan de samenleving verplicht. Hoe eerder kinderen dat zien en meemaken, hoe beter. Als zij voelen dat zij er mogen zijn, dat zij ertoe doen, dat verhalen ook over hen gaan en niet alleen maar over een witte Hans en een witte Grietje, dan sterkt dat hen in hun zijn.”

Afbeelding uit Het Stoere Prinsje, illustratie Harmen van Straaten

Wat heeft je geïnspireerd om Het Stoere Prinsesje te schrijven, en hoe ben je op het idee gekomen om een prinses van kleur centraal te stellen in het verhaal?

“Op uitnodiging van een uitgever mocht ik drie sprookjes op rijm schrijven, in een serie waarin eerder o.a. Martine Bijl en Ivo de Wijs sprookjes hadden bewerkt. Ik koos voor Hans en Grietje en Vrouw Holle, twee sprookjes die mij als kind heel erg tot de verbeelding spraken. Als derde mocht ik zelf een nieuw sprookje verzinnen, en dat werd Het Stoere Prinsesje.

Het verhaal wilde ik laten gaan over wegbreken uit conventies, los van wat er voor jou bedacht is. Over je eigen weg vinden, doen wat voor jou het beste voelt. Daarin neem je natuurlijk ook altijd je eigen verhaal mee. Zonder dat ik het echt een onderwerp wilde laten zijn, wilde ik graag dat het prinsesje van kleur zou zijn. Eerder had ik veel inspirerende gesprekken gevoerd met Shanna Chatterjee over het feit dat het heel belangrijk is dat ieder kind zich zou moeten kunnen herkennen in hedendaagse verhalen. Twee verliefde prinsen bestonden in mijn jeugd bijvoorbeeld niet of nauwelijks, en dat zou mij als kind heel erg hebben geholpen in het meer gezien voelen. Bovendien heeft mijn beste vriendin door haar huwelijk kinderen van kleur, mijn zus is met een Hindoestaanse Surinamer getrouwd en ook haar kinderen dragen meer culturen in zich dan alleen “de witte Nederlander”. De maatschappij is veranderd en verhalen kunnen mee veranderen. Ik vond het belangrijk dat het gewoon een gegeven was: ze is van kleur, mijn heldin, en that’s it. Illustrator Harmen van Straaten tekende vervolgens een prachtig prinsesje. Van kleur. En ik vond haar prachtig.”

Zijn er specifieke thema’s of boodschappen die je hoopt dat de kinderen en hun ouders uit het verhaal halen?

“Dat ieder kind zichzelf mag zijn, zonder beperkingen of grenzen. Ik pleit niet voor een bandeloze opvoeding, want regels zijn belangrijk, maar ieder kind zou gezien moeten worden. Laat 1000 bloemen bloeien, ieder kind is uniek en als je het niet eens bent met de keuze van een kind, vraag je dan eerst af of die restricties niet meer met jouzelf te maken hebben. En ik hoop echt dat ons prinsesje een voorbeeld is voor ieder meisje (en jongen, en alles daartussenin) van kleur: ik kan worden wat ik wil. Niemand houdt mij tegen, ik ben vrij!”

Waar kijk je het meeste naar uit wat betreft de voorstelling?

“Naar het plezier waarmee de spelers straks dit verhaal gaan vertellen. Het is een enorm getalenteerde groep mensen die samen een hedendaags sprookje gaan vertellen voor een hedendaags publiek. Met muziek, met poppen, met mijn verhaal, met het prachtige script dat Shanna daarvan gemaakt heeft. Ik kan me alleen maar verheugen!”

Vanaf februari 2024 in de theaters, kijk hier voor de speellijst en meer informatie.

Kennismaking nieuw bestuurslid: Marieke van Gent

in

Sinds kort maakt Marieke van Gent deel uit van het bestuur van Theater Gnaffel. Hieronder stelt ze zichzelf kort voor:

“Mijn naam is Marieke van Gent en ik woon met mijn twee kinderen in Hengelo. Ik ben eigenaar van digitaal projectbureau IT Efficiency, waar we culturele organisaties ondersteunen met I(C)T-projecten. Na jaren bestuursfuncties binnen Ladies` Circle International te hebben vervuld, zocht ik een nieuwe organisatie waar ik mij voor kan inzetten. Mijn affiniteit met de culturele sector bracht me bij deze bestuursfunctie in Overijssel.

In mijn rol als algemeen lid ben ik onderdeel van de besluitvorming van het bestuur. In de eerste maanden is het voor mij vooral veel informatie opdoen en bekijken waar ik kan bijdragen. De activiteiten van Gnaffel spreken me erg aan, omdat ik het heel belangrijk vind dat de jeugd op een eenvoudige mooie manier toegang heeft tot cultureel aanbod. Dan kunnen ze ervaren hoe mooi het is om je even te verliezen in een theatervoorstelling.”

Binnenkort stellen we ook de andere bestuursleden van Gnaffel aan je voor!

Dorien de Jonge over de kostuums voor Sammie

in

Nog een paar weken en dan gaat onze nieuwe voorstelling Weet je nog, Sammie? in première. Dorien de Jonge ontwerpt de kostuums voor deze voorstelling. Hieronder vertelt ze meer over hoe dat proces loopt.

Je maakt vaak de kostuums voor voorstellingen van Gnaffel. Poppen aankleden is natuurlijk anders dan mensen. Waar moet je rekening mee houden?
“Het moet vooral niet te zwaar worden voor de poppenspelers, anders kunnen ze lichamelijke klachten krijgen. Dus gebruik van dunne kleren, die ook stevig vastzitten. Met naald en draad en heel soms met lijm. Gelukkig kunnen poppen niet tegenspreken, dus ik kan doen wat ik wil, wat met acteurs niet altijd het geval is..”

Een idee van de kostuums van de poppen

Kun je iets vertellen over hoe je te werk gaat, en waardoor je geïnspireerd wordt?
“Het idee voor deze productie ontstond door boeken van Erlbruch te bekijken, en veel van mijn laatjes te openen met inspiratieplaatjes. Ik heb laden vol! Geïnspireerd door Erlbruch ben ik deze keer uitgegaan van ‘platte ‘kleding: de vormen van een jurk, broekje, rokje zoals kinderen dat tekenen. Alsof ze op blanco stof zijn geplakt, en daarna heb ik ze ingevuld met allerlei lapjes. Combinaties gezocht uit alle stoffen die ik heb (heerlijk werk!), in wiebervorm geknipt, en toen geplakt en genaaid! 

Voor ‘de Dood’ maakte ik een cape in diezelfde wiebervormen, in tinten wit en vastgenaaid met zwarte lijnen. De achterkanten heb ik blanco stof gelaten, om de platte en dunne poppen nog platter te laten lijken. Wel zit er een laag fiberfill in om ze vorm te geven. Maar ze blijven licht van gewicht!”

Kom je het resultaat bewonderen? Bekijk hier de complete speellijst om te zien wanneer Weet je nog, Sammie? bij jou in de buurt speelt.

Van voorstelling naar film: Oma, mag ik mijn pop terug?

in
Lees meer

Marieke van Veen over het decor van Robin Hood

in

Momenteel speelt Robin Hood (4+) weer in de theaters. Marieke van Veen is verantwoordelijk voor het decorontwerp. Hieronder vertelt ze meer over hoe zo’n proces verloopt.

Hoe begin je met een decorontwerp?
Het begint altijd met een gesprek met de regisseur, in dit geval Job Raaijmakers. Ik ken Job al langer en weet dat hij van klim- en klauterdecors houdt. Voor het gesprek met de regisseur verdiep ik me in het verhaal. Zo speelt het verhaal van Robin Hood zich af in de bossen. Hoe gaan we dat laten zien en is er ruimte voor een kasteel bijvoorbeeld? Een boomhut misschien? Voegt het wat toe aan het verhaal? We nemen alle opties gezamenlijk door. De dramaturgische verhaallijn van de regisseur is voor mij leidend. Het decor ondersteunt deze boodschap. Daarbij hou je rekening met de grootte van het podium of toneel, het beschikbare budget en de gewenste sfeer.

Waar haal je inspiratie vandaan voor een decor?
Ik hou ervan om kunstenaars bij een project te zoeken. Niet voor de buitenwereld, maar meer voor mijzelf. In dit geval is dat kunstenaar Donald Judd geweest. Hij maakt kunstobjecten door kubussen te stapelen. Zo ontstond voor het decor van Robin Hood het idee om een constructie van kasten te maken waar verschillende werelden uitkomen. Door de invloed van Donald Judd is het decor eigenlijk een modern kunstobject geworden.

Heel veel meer kunnen we er natuurlijk niet over verklappen. Bouw jezelf het decor?
Nee, dat doet Valentijn van der Mieden. Echt een vakman, waar ik heel prettig mee samenwerk. Hij gaat met mijn schetsen uit SketchUp aan de slag. In deze fase overleggen we nog veel. Bijvoorbeeld over afmetingen, verlichting en gewicht. Het decor moet in de Gnaffelbus mee naar de theaters, dus mag niet te groot en te zwaar zijn.  

Klik hier voor meer informatie over de voorstelling en de speellijst.

  • Kunstobjecten van Donald Judd

Drie vragen aan de regisseur van Robin Hood: Job Raaijmakers

in

De theaters zijn weer open en dus kunnen we weer gaan spelen! Robin Hood komt terug in de theaters. Job Raaijmakers is de regisseur van de voorstelling, en speelt zelf ook mee sinds hij de rol van Mark Haayema overnam.

Waar gaat Robin Hood over?
‘Robin Hood gaat over goed en slecht, het is het klassieke verhaal van Robin Hood in een modern jasje. Ik vind het interessant om te speculeren over de vraag; waarom vertellen we al zo lang het verhaal van Robin Hood? Is goed echt goed en slecht echt slecht? Ikzelf probeer er genuanceerder naar te kijken. Want de koning is niet alleen maar slecht en Robin niet alleen maar goed. We hebben allemaal iets goeds en slechts in ons. Dat zou ik graag met de voorstelling willen laten zien. En dan niet heel zwaar maar juist op duploniveau met humor.’

Je hebt de voorstelling eerst geregisseerd. Hoe is het om ‘m nu zelf te spelen?
‘Het is heel fijn dat we de voorstelling terug konden pakken en opfrissen om weer te gaan spelen; twee jaar geleden werd onze tour onderbroken door een of ander virus. Het leren spelen was pittig, omdat ik veel poppenvoorstellingen heb geregisseerd maar nooit eerder zelf met poppen heb gespeeld. We hebben hard gewerkt en iets moois neergezet!’

Wat is je favoriete personage uit de voorstelling en waarom?
Ik speel Robin Hood en wat kleinere rollen en hoewel alles leuk is, is Robin de fijnste uitdaging. We hebben een stoere held gemaakt die ook wel wat moeilijke kantjes heeft, zoals elke held. Als je denkt dat je altijd gelijk hebt, word je soms ook een beetje irritant…

Een muzikale voorstelling die speelt met eerlijkheid en goed en kwaad: Robin Hood is van februari t/m mei terug in de Nederlandse theaters. Klik hier om te zien wanneer Robin Hood bij jou in de buurt is en meer informatie.

Foto: Erik Franssen

Talentontwikkelingsupdate: Lotte Visser

in
Lees meer